Geen geld, wel keuzes

Geen geld, wel keuzes: zo overleeft het jongerenwerk het ravijnjaar

Het jongerenwerk staat onder steeds grotere druk. De redenen stapelen zich op: sociaaleconomische veranderingen, mentale gezondheidsproblemen, schuldenproblematiek, digitalisering en sociale media, veranderende gezinsstructuren, isolatie én de toenemende vraag naar specialistisch jongerenwerk. Scholen trekken vaker aan de bel, de jeugdhulp verwijst door vanwege wachtlijsten en zo groeit de stapel werk bij jongerenwerkers gestaag.  

We moeten steeds vaker ‘nee’ verkopen als er een hulpvraag binnenkomt. Samen met opdrachtgevers bepalen we wat écht prioriteit heeft. Extra geld vanuit de overheid? Dat lijkt er voorlopig niet te komen. Sterker nog: het beruchte ‘ravijnjaar’ in 2026 doemt al op, het jaar waarin gemeenten een financiële dreun kunnen verwachten.  

We kunnen afwachten en hopen op betere tijden, maar slimmer zou het zijn om nu alvast te kijken hoe we onze schaarse middelen effectiever en efficiënter inzetten. Hier zijn mijn suggesties:  

Slimme inzet van technologie en AI 

Stop met bang zijn voor technologie. AI kan jongerenwerkers bergen tijd schelen op administratie en de organisatie geld besparen op alles wat met contracten, vormgeving, onderzoek, HR, begrotingen en nog veel meer te maken heeft. En ja, dat roept weerstand op – net zoals ooit bij de komst van internet en de mobiele telefoon. Maar AI gaat niet meer weg. En eerlijk? Ik mis de hele discussie erover in welzijnsland. Dat is zorgwekkend, want AI gaat onze manier van werken drastisch veranderen. Tijd om daar nú op voor te sorteren. 

Jongerenparticipatie écht serieus nemen 

We roepen al jaren dat jongerenparticipatie belangrijk is. Maar eerlijk: het blijft vaak bij een jongen die stoelen klaarzet of even helpt opruimen. Dat is geen participatie. Jongerenwerkers moeten veel meer de rol van coach of facilitator pakken en nog minder van activiteitenboer. Dat vraagt nieuwe skills en een andere mindset. 

Terug naar de kern 

Schoolreisjes begeleiden, pretparkuitjes, gamen, of weer een voetbaltoernooitje… kan dat? Ja. Moet dat altijd? Nee. Wees scherp: wat draagt bij aan je échte doelstellingen? Wat is leuk, maar voegt inhoudelijk niks toe? 

Kritisch op directe versus indirecte uren 

Klagen over werkdruk met maar 25% directe uren? Dat klopt niet. Kijk hier als leidinggevende scherp naar en durf dit bespreekbaar te maken, ook al roept dat weerstand op. Dat hoort erbij. 

Veiligheid, maar niet doorslaan 

Natuurlijk staat veiligheid voorop. Maar twee professionals bij elke activiteit? Dat is echt niet altijd nodig, zeker niet als je een stevig team van vrijwilligers en stagiaires hebt. Vertrouw daar ook op en geef ruimte om hen fouten te laten maken.

Stop met registreren om het registreren 

De verantwoordingsdruk loopt volledig uit de hand. We vullen systemen die nauwelijks iets opleveren, behalve stress en tijdverspilling. En opdrachtgevers: stel jezelf ook de vraag of die stapels kwartaal- en jaarverslagen écht nodig zijn. Echte informatie haal je uit het veld: ga kijken, praat met jongeren, jongerenwerkers en hun leidinggevenden. Dat zegt meer dan welke spreadsheet dan ook. 

Samenwerken zonder concurrentiegedrag 

We praten graag over ‘con-collega’s’, maar ondertussen denken we stiekem nog vaak als concurrenten. Dat moet echt anders. Samenwerken bespaart geld en levert veel meer op. Waarom doen we het dan nog zo weinig? 

Train jongerenwerkers in fondsenwerving 

Er zijn veel fondsen beschikbaar, maar we benutten ze amper. Geef jongerenwerkers de tools om die fondsen te werven. Dat betaalt zich dubbel en dwars terug. Ook hier kan AI assisteren.

De bezuinigingen komen eraan, dat is onvermijdelijk. Maar met lef, creativiteit en een gezonde dosis zelfreflectie kunnen jongerenwerkorganisaties veel sterker uit deze periode komen. De vraag is: durven we het gesprek hierover wél nu al te voeren? Of wachten we af tot het ravijnjaar ons overvalt?